5-тапсырма. Мәтінді оқып, қоқиқаз туралы өзің білетін мәліметтермен
бөліс және бөлек жазылатын күрделі атауларды тап.
Құс төресі қоқиқаз
Қорғалжын қорығының басты мақтанышы - қоқиқаздар. Біле
білсек, бұл құсқа деген елдің ықыласы өзгеше. Айрықша сұлу-
лығымен ерекшеленетін қоқиқаздар үшін Қорғалжын қорығы сол-
түстікте қоныстанатын соңғы мекен саналады. Бұл құстар жыл
сайын көктемде Африканың шығысы мен батысынан, Иран, Үн-
дістан және Пәкстан елдерінен ұшып келіп, осында ұя басып, ба-
лапандарын қанаттандырып, қара күздің салқыны түсе бергенде
келген жолдарымен жылы жаққа бет түзейді.
Қоқиқаздың негізгі қорегі артемия құрты. Мұндай құрттар
тек тұзды көлдерде болады. Ал Теңіз көлінің тұздылығы әлемдік
мұхиттардан 5-6 есе артық.
Табиғат қорғаушы мамандардың айтуынша, ертеректе Теңіз
көліне келіп қонатын қоқиқаздар саны 100 мыңнан асып жығылған
болса, соңғы жылдары 25-30 мыңнан аспайтын болыпты. Бұған
басты себеп ретінде Азия құрлығындағы кейбір елдерде орын ала-
тын әскери іс-қимылдар аспан кеңістігіндегі құстардың жолын та-
рылта түседі екен.
Қорғалжын қорығының мақтанышына айналған қоқиқаздар
өте тәкаппар әрі сақ құс болғандықтан, адамдарға аса жақында-
майды. Сонда да саяхатшылар осы құсты көру үшін қорғалжын
қорығына жиі барады. Әсіресе дәстүрлі «Қоқиқаздар фестивалі»
Өткенде мұнда келушілер саны еселеп артады.
(Ғ. Қожабеков)