Васiль Быкаў
Незагойная рана
Мiнаюць часiны - знiкаюць руiны,
Злятаюць з палёў груганы.
I толькi ў сэрцах баляць, не сцiхаюць
Незагойныя раны вайны.
Мiхась Васiлёк
Буяе над абшарамi сцюдзёны асеннi вецер, змятае пад прызбы пажоўклае лiсце, гайдае мокрае галлё ў садку. Гарэзным свавольнiкам выскаквае ён з-за вуглоў на цесны панадворак, цярэбiць саламяную страху хлеўчука, нiбы дурэючы, тузае па Тэклiнай спiне блытаныя махры яе хусткi. Ад ветру i холаду ў старой макрэюць запалыя вочы, яна раз-пораз выпростваецца i, прыставiўшы да чурбана выслiзганае тапарышча, ражком хусткi выцiрае слёзы. Потым яна стомлена ўздыхае i акiдвае позiркам тыя некалькi паленцаў, што ўжо адсечаны ад жардзiны. Жанчына вельмi стамiлася, а насекла столькi, што не хопiць i разу прапалiць у печы. Спачыўшы з хвiлiну i аддыхаўшыся, яна зноў прыступае нагой на тую жардзiну i ўзмахвае вышчарбленай сякерай.
Над пустым бульбянiшчам Тэклiнага агароду, над недалёкiм выганам i дарогай, што, узбегшы на ўзгорак, хаваецца ў шэрай далечы, марудна паўзе восеньскi адвячорак. Некуды спяшаюцца iмклiвыя пакудлачаныя хмары ў небе, за хатамi ў вёсцы трывожна бляе авечка i недзе разважна гяргечуць гусi.
Тэкля сячэ, адпачывае ў кароткiх перапынках i ўвесь час азiрае дарогу. Вiдаць па ўсiм, што яна кагосьцi чакае, i гэтае чаканне балючым адбiткам тугi i надзеi свецiцца ў яе слязлiвых вачах.
Нарэшце на пагорку з'яўляецца iмклiвая постаць веласiпедыста, i Тэкля па нейкiх адной ёй вядомых прыкметах пазнае ў iм калгаснага пiсьманосца. Веласiпедыст наблiжаецца абочынай дарогi, потым унiзе, пад пагоркам, злазiць з машыны, выводзiць яе з калдобiн i зноў сядае, локцем адкiнуўшы на спiну цяжкую сваю сумку.
Па меры яго наблiжэння старую ўсё больш ахоплiвае нецярплiвасць. Яна кладзе сякеру i з незагароджанага двара выходзiць на гразкую вулiцу. Рукi яе неспакойна блукаюць па грудзях, без патрэбы абмацваюць свiтку, твар зморшчыўся ў пак