Жақсы дос-жан азығы.
досқа деген сыиластық сезімі-әр адамның бойында бар қасиет.
сыиластық сезім достар арасында берік орын алса, адам ешқашан жалғыздық көрмейді. достардың бір-біріне деген құрметы зор болса, ол қиындықтан шығуда да, өмірдегі мақсатына жетуде де үлкен демеу болмақ.
ел арасында айтылатын мына бір аңыз есімізге түседі: ертеде, елімізде жәугершілік жиі болатын кезде, қазақтың екі жәуінгері төс қағысып дос болады. кенет тұтқиылдан жаудың қалың қолы шабуыл жасап, елдің мал-мүлкін тонап, азаматтарын айдап әкетеді.
досының қолға түсіп қалғанын естіген екінші батыр, күздің қара суығын елеместен, өзенді малтып өтіп, жау жатқан жағаға келеді. анталаған жау әскері оны бас салып ұстап, тұтқынның сүрәуімен қолбасына алып келеді. жігіт қолбасына:-мен қолдарыңа түскен бір жәуінгерге құн төлеп, сатып алуға келдім.
бырақ менің беретін мал-мүлкім жоқ, тек өмірімді ғана бере аламын.
өмірімді алып, досымды босатыңдар, -деп өтінеді.
қолбасы:-жарайды, мен сені қыршыныңнан қимай-ақ қояиын.
маған сенің көздерің керек, екі көзіңді ойып аламын, -дейді оған. -ол да болсын, көзімді ал да, досымды босат, -дейді жігіт. жау жағы оның екі көзін ойып алып, досын тұтқыннан босатады.
әлгі жігіт тұтқыннан босаған досының иығына қолын салып, күлімдеп келе жатқан екен.
мұны көрген жаудың қолбасы: «мынадай ерлері бар халықты бетпе-бет ұрыста жеңу қиын екен» деп шешіп, әскерлеріне шегінуге бұйрық берген дейді.
досының өмірі, бостандығы үшін ер жігіт көзінен айрылғанына қапаланған да жоқ, керісінше, досының қауыптен құтылғанына риза. «дос-қияметтык» деген сөз осындай қасиеттың көрінісі ретінде қалса керек.
ерте заманның шешені әрі ойшылы цитсерөн: «достық өз бойына қаншама сан алуан пайдалы нәрселерді біріктірген десеңізші! қайда барсаңыз да, ол сізге қызмет етеді, ол барлық жерде бар, ол ешқашан мезі қылмайды, ешқашан да өрінсіз килігетін жері болмайды, ол сәттілікке жаңа сәулет береді, ол ортақтасқан сәтсіздіктер де көп мөлшерде өзінің уытын жоғалтады», -деген. достар сыиластығы бір-біріне қалтқысыз сенген, риәсіз сенім сезіміне ие болған адамдардың арасында болады. ол үлкен өмір жолынан өткен, тәжірибеде жинақталған, қиындықта сыналған сыиластық болса, анағұрлым берік болмақ.
қазақта «киімнің жаңасы, достың ескісі жақсы» деп бекер айтпаған.
бала шағынан бір-бірінің мінезін, әдетін, ой-өрісін біліп өскен достар арасындағы сыиластықтың орны бөлек, ол анағұрлым берік әрі түбегейлі.