Қымыз-қазақ халқының ертеден келе жатқан аса нəрлі, қасиетті сусыны. Аталмыш сүт өнімі күйіс қайырмайтын малдан алынып, кез-келген дертке шипа, денеге күш болады деседі. Кезінде ата-бабамыз қымызды ылғи өзімен бірге торсық немесе саба ыдысы арқылы алып жүріп, шөлін қаңдырып, бойына күш-қуат алатын болған. Тіпті, қазіргі кездегі медицинада кейбір ауру түріне ем ҚЫМЫЗ болып табылады. Бұл сусынның пайдасы сондай, ол жайлы ақындар поэмасын, жазушылар əртүрлі əңгімелерін жазып жатады. Оған Абдул-Хамид Мархабаевтің ҒАРЫШТАҒЫ ҚЫМЫЗ атты фантастикалық шығармасы мысал бола алады. Қымыз-ерекше дəмді, құнарлы, адамның жан сарайын ашатын өте сіңімді, қышқыл сусын.